ΕΝΟΤΗΤΑ 29η
ΟΙ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ
(1912-1913) σελ. 85-86
ΤΑ ΑΙΤΙΑ
ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ →
Α. Η πολιτική των
Νεοτούρκων → Επειδή κύριος στόχος των Νεοτούρκων ήταν ο
εκτουρκισμός του οθωμανικού κράτους, αναζωπυρώθηκαν τα εθνικά αισθήματα
των γειτονικών βαλκανικών λαών (Ελλάδα, Σερβία, Βουλγαρία)
, που επιδίωκαν τόσο την προστασία των ομοεθνών τους στο πλαίσιο της Οθωμανικής
αυτοκρατορίας όσο και την ενσωμάτωση των εδαφών στα οποία αυτοί κατοικούσαν.
Β. Η ανάμειξη των
Μεγάλων Δυνάμεων στα Βαλκάνια → Η Γερμανία επέκτεινε
την οικονομική της επιρροή στην Οθωμανική αυτοκρατορία, η Ιταλία επιτέθηκε
στη Λιβύη (1911) και κατέλαβε τα Δωδεκάνησα (1912), ενώ η Αυστροουγγαρία προσάρτησε
τη Βοσνία Ερζεγοβίνη (1909). Οι κινήσεις αυτές έβλαπταν τα συμφέροντα των άλλων
δυνάμεων (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία).
ΒΑΛΚΑΝΙΚΕΣ
ΣΥΜΜΑΧΙΕΣ →
__ Αρχικά ο Βενιζέλος ακολούθησε πολιτική
κατευναστική απέναντι στις προκλήσεις των Νεοτούρκων.
__ Στη συνέχεια,
υιοθέτησε την πολιτική της βαλκανικής συνεννόησης και υπέγραψε
συνθήκες συμμαχίας με Σερβία, Βουλγαρία και Μαυροβούνιο (άνοιξη του 1912).
Ο
Α΄ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (Οκτώβρης 1912 - Μάιος 1913) →
Αφορμή
του πολέμου → Η
άρνηση του Σουλτάνου να ικανοποιήσει τα αιτήματα των Βαλκάνιων συμμάχων για
σεβασμό των δικαιωμάτων των χριστιανικών εθνοτήτων της Οθωμανικής
αυτοκρατορίας.
Ελλάδα → Ο
ελληνικός στρατός με αρχιστράτηγο το διάδοχο Κωνσταντίνο κατέλαβε πολλές
περιοχές στη Μακεδονία.
Σερβία → Τα
σερβικά στρατεύματα κατέλαβαν τα Σκόπια και το Μοναστήρι και προωθήθηκαν μέχρι
τις ακτές της Αδριατικής (Δυρράχιο).
Βουλγαρία → Οι βουλγαρικές
ένοπλες δυνάμεις, αφού κατέλαβαν την Δυτική Θράκη και την Ανατολική Μακεδονία
κατευθύνθηκαν προς τη Θεσσαλονίκη.
Η
κατάληψη της Θεσσαλονίκης → Ο
Βενιζέλος διέταξε τον αρχιστράτηγο Κωνσταντίνο να καταλάβει τη Θεσσαλονίκη, που
κινδύνευε να πέσει στα χέρια των Βουλγάρων. Στις 26 Οκτωβρίου 1912 τα
ελληνικά στρατεύματα μπήκαν στην πόλη. Ακολούθησε η άφιξη του Έλληνα βασιλιά,
Γεωργίου Α΄.
Η
κατάληψη των Ιωαννίνων (22 Φεβρουαρίου 1913) → Εξασφάλισε τον έλεγχο
ολόκληρης της Ηπείρου.
Η
κατάληψη των νησιών του Βόρειου & Ανατολικού Αιγαίου → Ο ελληνικός στόλος, με
ναύαρχο τον Παύλο Κουντουριώτη απελευθέρωσε τα νησιά του Β.
και Α. Αιγαίου, ενώ ο τουρκικός στόλος ηττημένος κλείστηκε στα Στενά.
Η
ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΟΥ ΛΟΝΔΙΝΟΥ (17 Μαΐου 1913) →
Η
Συνθήκη ειρήνης του Λονδίνου τερμάτισε τον Α΄ βαλκανικό πόλεμο . Όροι
της:
__ H Οθωμανική αυτοκρατορία
εγκαταλείπει όλα τα ευρωπαϊκά-βαλκανικά εδάφη της.
__ Το
μέλλον των νησιών του Β. και Α. Αιγαίου , της Χερσονήσου του Αγίου Όρους και το
καθεστώς της Αλβανίας θα καθορίζονταν από τις Δυνάμεις (τελικά η Αλβανία
ορίστηκε ανεξάρτητο κράτος).
__ Τα
Δωδεκάνησα παρέμειναν υπό ιταλική κατοχή και διοίκηση.
Η
ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α΄ →
__ Στη
Θεσσαλονίκη δολοφονήθηκε ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄. Υπήρχαν υπόνοιες
ότι πίσω από τη δολοφονία του ίσως βρισκόταν η Γερμανία, η οποία ήθελε στο
θρόνο το γερμανόφιλο διάδοχο Κωνσταντίνο.
Ο
Β΄ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (Ιούνιος - Ιούλιος 1913) →
Οι
διαφωνίες των νικητών → Οι
εκκρεμότητες που άφηνε η συνθήκη του Λονδίνου και η καχυποψία ανάμεσα στους
νικητές οδήγησαν στο Β΄ βαλκανικό πόλεμο.
__ Η Ελλάδα και η Σερβία συμμαχούν
εναντίον της Βουλγαρίας,
που διεκδικεί τη Μακεδονία.
Βουλγαρία → Ο
βουλγαρικός στρατός στα μέσα Ιουνίου 1913 επιτίθεται στις ελληνικές και
σερβικές θέσεις.
§ Ελλάδα → Ο
ελληνικός στρατός καταλαμβάνει την Ανατολική Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη.
§ Σερβία → Τα
σερβικά στρατεύματα σημειώνουν επιτυχίες στη Δυτική Μακεδονία.
§ Ρουμανία → Εισβάλλει
στη Βουλγαρία.
§ Τουρκία → Ανακαταλαμβάνει
την Ανδριανούπολη στην Ανατολική Θράκη.
__ Ο
μεγάλος ηττημένος του Β΄ βαλκανικού πολέμου είναι η Βουλγαρία.