ΕΝΟΤΗΤΑ 3^η

Η ΕΚΡΗΞΗ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ

ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ (1789-1794) σελ. 16-19

ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ

(Πρώτη φάση της γαλλικής επανάστασης, Μάιος 1789-Αύγουστος 1792)   

Ø            Στη γαλλική κοινωνία του 18^ου αιώνα υπήρχαν 3 τάξεις: ο κλήρος (0,5 %), οι ευγενείς (1,5 %) και η Τρίτη τάξη (98 %) που αποτελούνταν από αστούς, εργάτες και αγρότες. Οι δύο πρώτες τάξεις είχαν μόνο προνόμια, ενώ η Τρίτη είχε μόνο υποχρεώσεις.

Ø            Εξαιτίας των προβλημάτων που προκάλεσε η πείνα του 1788-89, ο γάλλος βασιλιάς, Λουδοβίκος ΙΣΤ΄, συγκάλεσε συνέλευση των τριών τάξεων στα ανάκτορα των Βερσαλλιών (5 Μαΐου 1789) , για να τους ανακοινώσει την επιβολή νέων φόρων.

Ø            Οι εκπρόσωποι της τρίτης τάξης αντιδρούν, αυτοανακηρύσσονται σε ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ και δίνοντας τον «όρκο του σφαιριστηρίου» απαίτησαν Σύνταγμα (20 Ιουνίου 1789).

Ø            Ο Λουδοβίκος στην προσπάθειά του να διαλύσει τη Συντακτική, πλέον (9 Ιουνίου 1789), Συνέλευση  συγκεντρώνει κρυφά στρατό^. η πράξη αυτή εξώθησε το λαό σε εξέγερση και στην κατάληψη (14 Ιουλίου 1789) της Βαστίλης.

Ø            Η ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ κατήργησε όλα τα προνόμια των ευγενών (4 Αυγούστου 1789) και ψήφισε τη ΄΄Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη΄΄ (26 Αυγούστου 1789).

Ø            Ο επαναστατημένος λαός καταλαμβάνει τα ανάκτορα των Βερσαλλιών (26 Αυγούστου 1789) .

Ø            Εντός της Συντακτικής συνέλευσης διαμορφώθηκαν 3 πολιτικά ρεύματα: α. η δεξιά (δεν επιθυμούσε μεταβολές του παλαιού καθεστώτος), β. το κέντρο (επιθυμούσε συνταγματική μοναρχία με διεύρυνση της συμμετοχής στην εκτελεστική εξουσία) & γ. η αριστερά (οραματιζόταν το πολίτευμα της αβασίλευτης δημοκρατίας) .

Ø            Δημιουργήθηκαν πολιτικές οργανώσεις (λέσχες = λαϊκές συνελεύσεις)^. ευρύτερα κοινωνικά  στρώματα συμμετείχαν πλέον δυναμικά στις πολιτικές εξελίξεις (λέσχη Ιακωβίνων, λέσχη Κορδελιέρων…) .

Ø            Η Συντακτική συνέλευση ψηφίζει το πρώτο Σύνταγμα της Γαλλίας (1791) εγκαθιδρύοντας το πολίτευμα της συνταγματικής μοναρχίας ενώ αναγνωρίζεται το δικαίωμα της ψήφου μόνο σε όσους κατείχαν περιουσία και πλήρωναν φόρους^. Υιοθετείται η διάκριση των εξουσιών: α. εκτελεστική εξουσία (βασιλιάς + 6 υπουργοί), β. νομοθετική εξουσία (νομοθετική συνέλευση / Βουλή), γ. δικαστική εξουσία (ανεξάρτητη).

Ø            Εθνικοποιείται η περιουσία του κλήρου, καταργούνται οι συντεχνίες και απαγορεύονται οι απεργίες. Ο βασιλιάς αντιδρά, προσπαθεί να δραπετεύσει από τη Γαλλία, όμως γίνεται αντιληπτός και αναγκάζεται να επιστρέψει.

Ø            (Εκλογές Σεπτεμβρίου 1791) : Η ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ υπό τον έλεγχο των μετριοπαθών αριστερών, των Γιρονδίνων, αντιμετωπίζει προβλήματα καθώς ο βασιλιάς συνωμοτεί προδοτικά κατά της πατρίδας του ενώ ριζοσπαστικά σώματα των λαϊκών στρωμάτων (sans-culottes = αβράκωτοι) αξιώνουν την έκπτωση του βασιλιά.

Ø            Με πρωτοβουλία των Γιρονδίνων η Γαλλία  κηρύττει (20 Απριλίου 1792) τον πόλεμο εναντίον της Αυστρίας και της Πρωσίας. Τα πρώτα δυσμενή αποτελέσματα του πολέμου μαζί με την ύποπτη στάση του βασιλιά οδήγησαν το λαό σε νέα συσπείρωση κατά του Λουδοβίκου.

Ø            Ο λαός καταλαμβάνει τα ανάκτορα του Κεραμεικού (10 Αυγούστου 1792) , ο βασιλιάς τίθεται σε περιορισμό και η εκτελεστική εξουσία περνάει στα χέρια συμβουλίου με επικεφαλής τον Δαντόν (στέλεχος λέσχης Κορδελιέρων). 

Ø            Η Νομοθετική συνέλευση : α. θέσπισε την καθολική ψηφοφορία των ανδρών, β. δήμευσε τις περιουσίες των αριστοκρατών που διέφυγαν στο εξωτερικό, γ. διαχώρισε την εκκλησία από το κράτος  και δ. κήρυξε την πατρίδα σε κίνδυνο.

Ø            Οι Γάλλοι νικούν τους Πρώσους στο Βαλμί (20 Σεπτεμβρίου 1792) και η επανάσταση σώζεται. 

ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ

(Η δεύτερη φάση της γαλλικής επανάστασης, Σεπτέμβριος 1792-Ιούλιος  1794)

o  1792 → Μετά από εκλογές η νέα ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ μετά από πρόταση των αντιμοναρχικών ορεινών : α. καταργεί τη μοναρχία (21 Σεπτεμβρίου 1792), β. εγκαθιδρύει την αβασίλευτη δημοκρατία, γ. υιοθετεί νέο ημερολόγιο (1793→έτος I της δημοκρατίας), δ. καταδικάζει σε θάνατο το βασιλικό ζεύγος (1793) & ε. συνεχίζει τον πόλεμο.     

o  1793 → Ξεσπούν αντεπαναστατικές εξεγέρσεις τη στιγμή που η οικονομική κατάσταση επιδεινώνεται .

o  Η συνέχιση του πολέμου έφερε μεγάλα προβλήματα και ανέβασε στην εξουσία τους Ορεινούς με αρχηγό το Ροβεσπιέρο (συστήθηκε η Επιτροπή Δημόσιας Σωτηρίας και η Επιτροπή Γενικής Ασφάλειας) , ξεκινώντας έτσι την περίοδο της τρομοκρατίας (40.000 εκτελέσεις). Στο μεταξύ συλλαμβάνονται οι ηγέτες των Γιρονδίνων, αντικαθίσταται η χριστιανική θρησκεία από τη λατρεία του Ανώτατου όντος και εγκρίνεται το Σύνταγμα του έτους I (24 Ιουνίου 1793)

o  Μολονότι κάποια από τα μέτρα του Ροβεσπιέρου ανακούφιζαν τα κατώτερα λαϊκά στρώματα, η βίαιη διακυβέρνησή του οδήγησε στην ανατροπή και την εκτέλεσή του (απόφαση Συμβατικής συνέλευσης 28 Ιουλίου 1794).